MA'RIFAT DASAR BASA SUNDA (MAKOM TOBAT)

MA'RIFAT DASAR BASA SUNDA

(MAKOM TOBAT)

Bismillahirrohmaanirrohiim

Saderek sadayana hanca anu tipayun nembe dugi kana nyarioskeun maqom-maqom suluk anu diringgkes janten salapan maqom tea, tah ayeuna urang wincik hiji-hiji. Mangga urang kawitan :

1.Maqom Tobat

Hartosna:” Jeung kudu tobat aranjeun ka Alloh Ta’ala, sakabehna heh sakabeh mu’min sangkan aranjeun bagja.” (surat An-Nuur ayat 31)

Ari ieu tobat teh di sebatna: Baabulloh.

Hartosna lawang kana wusul ( tepi ) ka Alloh. Sareng disebat oge: assasul maqoomat, hartosna pondasina pikeun sakabeh maqom; bener tobatna, bener sakabeh maqomna, kokoh tobatna ajeg sakabeh maqomna, teu bener tobatna moal bener sakabeh maqomna. Kitu saurna dina eta catetan, punten sanes simkuring anu ngeblog anu nyarios kitu teh. Simkuring mah ngan ngapostingkeun wungkul.

Carana: Dina naekan maqom tobat, jalma suluk ieu kedah leres-leres dina tobatna ti mimiti, tobat dina islam, iman, nepi ka ihsan.

Contona: Tobat dina islam sapertos nebihan sareng miceunan sagala anu diharamkeun, anu diatur dina elmu fiqih, kalayan kapok moal balik deui kana eta dosa, saperti : Zinah, minum arak, maen judi sareng sajabina anu diharamkeun ku syara islam. Tapi kade upami aya sangkut paut sareng hak adami, maka eta mah kedah serah diri, atanapi digentosan, sakirang-kirangna kedah nyuhunkeun dihalalkeun, saperti: Dosa maehan, maling, ngarampog, ghasab, nipu, malsu, ngurangan takeran / timbangan dina jual beuli sareng sajabina, sareng kedah ngodoan kana naon anu kantos dikantunkeun dina sagala kawajiban  saperti: ngodoan sholat, zakat, shaum, munggah haji, sareng sajabina. Tah ieu tobat dina kaislaman.

Salajengna : Tobat dina ka imanan, nyaeta tobat dina hate anu diatur dina elmu tasauf, kieu saurna :

Emutkeun heh salik, urang kedah “muhasabah” ( kudu asak perhitungan ) sareng kedah “mujahadah” ( kedah merangan hawa nafsu ). Anu leres-leres nyaeta kujalan ngaberantas tanjakan-tanjakan nafsu ( akobatin nafsi ) sapertos : thoma, ujub, riya, takabur, thulul amal ( panjang lamunan sareng cita-cita ), sum’ah ( hayang kasohor ), goreng sangka ( khususna ka Alloh umumna ka papada makhluk ), mudahanah : ( miminyakan nyaeta teu wani nyarekan anu salah sabab kahalangan kana pamerena atawa pangaruhna ), hirsu : ( ka sengsrem ku dunya ), syarhu : ( kokomoan kana dunya ), hasad : ( panas baranan ku milik batur, nepi ka ngado’akeun sina leungit milik batur teh ), hikdu ( dengki unek-unek ), bohong, sumpah palsu, saksi palsu, ngupat, ngadu-ngadu, ghodlob ( gede nafsu ), bukhlu ( koret ), ajalah ( gurung gusuh ). Sareng sajabina sifat-sifat awon. Seu-eur ulama tasauf anu ngagolongkeun sifat-sifat awon nepi ka 700 rupi sifat madzmumah nyaeta sifat-sifat anu tercela tea.

Tah ieu teh ka asup kana anu sok disebut takholi, ( ngosongkeun sifat-sifat anu tercela ). Ari lawan sifat takholi nyaeta ( anu hartina nyaeta ngeusian ku sifat-sifat anu terpuji anu di sebat oge sifat mahmudah. contona sapertos : waro’i ( pantrang hayang di bere, sareng nebihan barang anu subhat, sok komo anu haram ), ikhlas, tawadlo, henteu panjang lamunan, henteu hayang kasohor, alus sangka, kedah adil, qona’at ( ngalap cekap kanu aya ), basajan / sederhana, tiis fikir, gede hampura, jujur, bener, akuran, berehan, daek lumajak tara pandang bulu, nya-ahan, karunyaan, deudeuhan sareng seu-eur deui.

Diantara sifat-sifat anu awon, aya anu pang nyumputna tapi pangruksakna: Nyaeta thoma, ( boga sifat hayang di bere ) ieu sifat teh kacida bahayana, sabab matak mangaruhan kana hate tina cumantel sareng tawekal ka Gusti Alloh Ta’ala, sareng matak poek kana hate, sareng nya didieu lolongkrangna pikeun syetan ngagoda ka urang, sabab tina ieu sifat matak nimbulkeun delang delong kana pangaboga batur, ieu sifat teh kacida gorengna, khususna keur anu suluk sakumaha dawuhan guruna, guru sim kuring, anu arif, anu teuleum dina laut ma’rifat : Syekh Toto Syarif Muhammad Zakariya, anu didugikeun ku Guru sim kuring mama T.b, Imam Zaelani sareng mama T.b,  Maulana Yusuf ti pasantren Gunung Santri Banten, dina salah sawios pangaosan nana, sareng dina masihan wejangan ka sim kuring sareng ngati-ngatikeun nana ka sadaya muridna nyaeta kedah ngaboga-an sareng mibanda 3 (tilu) sifat utami :

Kahiji,Pantrang hayang dibere      

Kadua,Pantrang nyuhunkeun

Katilu,Pantrang nganjuk / ngahutang

( Kacuali lamun dina ka aya-an anu darurat pisan atanapi kapepet )

 Pepeling ka para salik; lamun urang nyalusur kana pirang-pirang sajarah, seu-eur jalma anu rag-rag darajatna dijaman baheula atawa jaman ayeuna, anu ditimbulkeun tina balangah kana ngontrol nafsu dirina tina sifat-sifat anu tilu tadi.

Teu kirang-kirang tukang dagang ambruk dagangan-nana, pamimpin leungit wibawana, nu beunghar turun harkatna, nu nyantri ruksak kasantrian-nana, Kiayi cemar elmuna, hambar caritaan nana sok komo deui lamun puntu-pentana teh keur nambahan pangabogana sahingga nyuhunkeun teh jadi kasab jeung adat, geus teu mirosea deui kana haramna jeung ancaman nana.

Kanjeng Rasulullah saw parantos masihan pepeling dina hadistna anu diriwayatkeun ku Imam Turmudzi anu pihartoseun nana kieu:“Saenya-enyana puntu-penta teh henteu halal pikeun kanu beunghar jeung pikeun anu jag-jag waringkas, nanging dina ka aya-an darurat atawa dina ka aya-an kateumbleuhan anu teu meunang henteu”

Saterasna dina hadist anu sanesna: “Jeung saha jalma anu puntu-penta pikeun nambahan pangabogana, maka jagana dina poe kiamat bakal rodek sapinuh beungeutna, jeung bakal dibere kadaharan tina batubara anu kacida panasna tina naraka jahanam, loba nya loba deui…... saeutikna, saeutik deui….”

Hadist anu kadua riwayat Imam Abu Daud r.a: “Saha anu puntu-penta bari boga kadaharan pikeun dina eta poe, maka eta sarua jeung ngalobakeun siksa-an di naraka”

Lajeng sahabat tumaros ka Kanjeng Rosulullah saw, “Numana nu kasebat sugih…? Anu henteu kenging barang penta teh…?” 

Walerna:” Nu alakadarna, aya dahareun pikeun isuk, sareng sore”

Tegesna, saha jalma anu boga dahareun pikeun isuk sareng sore, maka eta di haramkeun pikeun barang penta kana sidekah sunat.

Tah kitu heh salik, ancaman pikeun jalma-jalma anu sok puntu-penta, jeung deui timbulna eta sifat anu goreng, nyaeta tina poekna hate, sahingga makhluk jadi sasaran hatena, jadi angkeuhan pikirna, padahal dina Al-Qur’an oge henteu aya ayat anu nitah barang penta, malih mah sawangsulna.

Salajengna heh salik, perangan, jauhan ku anjeun sifat anu kadua nyaeta thoma, hayang dibere, hayang diondang, ngadeukeutan lincar, ieu sifat teh kacida gorengna, sakumaha dawuhan Hasan Basri dina ngawalerna patarosan Sayyidina Ali r.a, di masjid jame Basrah, waktu Sayyidina Ali r.a, ngusir ti eta masjid ka tukang ngadarongeng, anu keur rame ngadarongeng, anu kaleresan Hasan Basri aya di eta masjid, sabab Sayyidina Ali mah henteu resepeun kana dongeng atanapi ngobrol anu teu pararuguh.

Saur Sayyidina Ali.r.a, ka Hasan Basri:

“Heh pamuda, kami rek nanya ka anjeun, lamun anjeun bisa ngajawab kana ieu pertanyaan, maka meunang anjeun tetep di ieu masjid, sawangsulna lamun anjeun teu bisa ngajawab, maka anjeun kaluar ti ieu masjid, saperti itu tukang ngadarongeng”

Kituna teh Sayyidina Ali.r.a, parantos ningali kana ciri solehna sareng ciri meunang hidayahna Hasan Basri.            

Maka Waler Hasan Basri:”Sok bade naros naon atuh…?”

Dawuhan Sayyidina Ali.r.a, :”Naon galeuhna Agama….?” (  teuteuasna agama )

Walerna Hasan Basri:” WARO’I” (wara)

Pertarosan anu kadua:” Naon anu ngaruksak Agama.”

Walerna Hasan Basri:”THOMA”

Tidinya Sayyidina Ali.r.a, Ngadawuh:”Pek anjeun tetep di ieu masjid, tah sapertos anjeun jalma anu pantes da’wah mah.”

Jadi tegesna mah lamun ceuk basa kiwari mah Sayyidina Ali.r.a, teh keur natar tukang da’wah sareng tukang ngawuruk, nyaeta kudu mibanda 2 ( dua ) sifat :

Hiji: WARO’I, anu kaduana ngajauhan THOMA. Waro’i teh aya dua rupa , Kahiji WARO’I Khos ( ahli ) jeung anu kadua WARO’I Am.( awam )

WARO’I Khos : nyaeta sehat kayakinan ka Alloh Ta’ala sareng sampurna cumantel ka Robul’alamin sareng ayana tengtrem ka Alloh sareng tumaninah hate ka Kholiqna.

WARO’I  AM :  nyaeta ninggalkeun anu syubhat ( anu henteu jelas haramna sareng henteu jelas halalna ).

Jadi  WARO’I teh nyaeta:

Lahirna : Ngajaga kadaharan, pakean, inuman, jeung sajabina tina barang syubhat, sok komo tina barang haram, sarta ngapikan ibadahna sareng usahana.

Bhatina: Ngaleungitkeun sifat-sifat anu dicela kayaning: THOMA, cinta dunya, cinta pangkat sareng pangaruh, geus kitu tuluy di jejelan di paesan ku sifat-sifat anu terpuji kayaning, niat anu tulus, qona’ah bari pinuh cumantel sareng pasrah ka Alloh Ta’ala, sehat kayakinan-nana, sampurna manahna tengtrem ayem tumaninah hatena ka Alloh Ta’ala, tah dimana si hamba geus bisa ngalaksanakeun model kitu kalawan taofeq Alloh Ta’ala, sakumaha dawuhan Alloh Ta’ala dina akhir surat: Al-Fajr :

Hartosna:” Heh, nafsu mutmainah, mulang anjeun ka pangeran anu ngurus anjeun bari ridho tur dipikaridho, pek asup anjeun di maqom hamba-hamba kami, jeung asup anjeun ka sorga kami.”

Kupasan ieu ayat anu sacara luas, insya Alloh engke di payun dina kupasan maqom ridho.

Tah kitu saurna upami urang ngajalankeun tobat dina kaimanan,nyaeta kudu fana ( kudu leungit ) tina sifat-sifat madzmumah ( anu dicawad ); saperti : Tobat tina sifat hayang dibere ku makhluk nyaeta thoma, riya, ujub, takabur, goreng sangka, cinta dunya, sareng sajabina.

Sakumaha dawuhan Imam Sayidina Ali Alkhowas  r.a “Saha jalma anu panjer ( tetep ) dina maqom tobatna, sarta zuhud kana haliyah dunyana, maka bakal kumpul ka eta jalma sadayana maqom yakin anu sanesna, sareng bakal alus tingkah hatena…”

Lenyepkeun :

Taliti ku anjeun heh salik, tingkah hate anjeun salamina dina jero naekan maqom tobat ieu, sing nepika karasa dosa-dosa anjeun anu kaliwat timimiti umur baligh nepika jaman anjeun ayeuna. Tobat aya 3 ( tilu ) tahapan.

1. kahiji             : diajar

2. Kadua           : bisa

3. Katilu            : ahli

Diajar tobat, nyaeta nafakuran sakabeh dosa pikeun ditobatan.

Bisa tobat, nyaeta ngangresna hate ka Alloh tina rumasa seu-eur dosa, rumasa su-ul adab, rumasa balangah, rumasa teu aya isin ku Alloh anu salamina ningali, rumasa goreng sangka ka anjeunNA, rumasa kirang syukuran, rumasa sok ngarasula, rumasa…,rumasa…..,rumasa hirup teh kumaha urang, rumasa hirup teh boga urang, rumasa boga af’al, rumasa boga sifat, rumasa boga diri sareng sajabina. Timbul bae tina ieu karumasa-an teh sifat-sifat anu sarae.

Ahli tobat, nyaeta anu istiqomah dina tobatna sahingga tobat teh jadi adat, sapertos dawuhan gusti Alloh ka Kang Jeng Nabi Muhammad saw, dina surat : Hud ayat 112 :

Hartosna:”Kudu istiqomah anjeun sakumaha geus di parentahkeun, anjeun jeung jalma anu tobat sarta anjeun”

Dawuhan Syekh Asysya’roni:

“Sapalihna kupasan ieu ayat, nyaeta Alloh Ta’ala marentah istiqomah dina tobat ka Kanjeng Nabi sareng kasadaya panganutna.”

Ku kituna kanjeng Nabi saw, tara kirang istigfarna dina saban dinten saratus kali.

Lenyepkeun ku anjeun heh salik, tah kitu carana tobat anu sabenerna, prak ku anjeun jalankeun sing tepi ka ahli dina tobat teh, kakara anjeun kataekan maqom tobat.

*)Nyambung....

SHARES

Share

Pin it

Tweet

Share

Share

Share

Buffer

Print

Baktos Sim Kuring Pun Hadi Sukoco